Cảnh Báo Sớm Về Cơ Cấu Sản Phẩm Bảo Hiểm Phi Nhân Thọ

Hiện nay, cơ cấu doanh thu của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam đang ngày càng trở nên mất cân đối. Hai nghiệp vụ chính là bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm xe cơ giới đang chiếm tỷ trọng áp đảo, vượt ngưỡng 60% tổng doanh thu toàn ngành.

Tình Hình Chung: Doanh Thu Tập Trung Quá Mức Vào Hai Mảng Chính

Theo số liệu từ Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam (IAV), chỉ trong hai tháng đầu năm 2025, doanh thu từ bảo hiểm sức khỏe (bao gồm cả bảo hiểm tai nạn con người và chăm sóc sức khỏe) đã đạt 5.652 tỷ đồng – chiếm 38,5% tổng doanh thu và tăng 17,4% so với cùng kỳ năm trước. Cùng lúc đó, bảo hiểm xe cơ giới cũng đóng góp 3.482 tỷ đồng, chiếm 23,7% và tăng 15,8%.

Điều đáng chú ý là tỷ lệ bồi thường của cả hai nghiệp vụ này đều ở mức khá cao. Bảo hiểm xe cơ giới có tỷ lệ bồi thường lên tới 34,6%, còn bảo hiểm sức khỏe ở mức 20,2%. Đây là dấu hiệu cho thấy chi phí hoạt động trong hai lĩnh vực này đang tăng lên nhanh chóng, đè nặng lên biên lợi nhuận vốn đã mỏng của doanh nghiệp.

Những Nghiệp Vụ Khác Bị “Ép Biên”

Trong khi bảo hiểm sức khỏe và xe cơ giới dẫn đầu về doanh thu thì các nghiệp vụ còn lại đều chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ:

• Bảo hiểm tài sản và kỹ thuật: 3.660 tỷ đồng (24,9%), giảm 7,3%

• Bảo hiểm tàu: 640 tỷ đồng (4,4%), tăng 14,1%

• Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển: 547 tỷ đồng (3,7%), tăng 1,1%

• Bảo hiểm trách nhiệm: 404 tỷ đồng, tăng 9%

• Bảo hiểm hàng không: 102 tỷ đồng, giảm 15,6%

• Bảo hiểm tín dụng và rủi ro tài chính: 166 tỷ đồng, giảm 8,6%

• Bảo hiểm nông nghiệp: 8 tỷ đồng, giảm 22,1%

• Bảo hiểm bảo lãnh: 12 tỷ đồng, tăng 43,8%

Mặc dù một vài nghiệp vụ có sự tăng trưởng, nhưng nhìn chung, tổng doanh thu từ các lĩnh vực này vẫn rất thấp so với hai nghiệp vụ dẫn đầu. Điều này tạo nên sự mất cân bằng nghiêm trọng trong cơ cấu sản phẩm và khiến các doanh nghiệp phi nhân thọ dễ rơi vào trạng thái rủi ro cao.

Nguy Cơ Từ Sự Phụ Thuộc Quá Mức

Việc quá tập trung vào bảo hiểm sức khỏe và xe cơ giới khiến doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ phải đối mặt với những rủi ro kép.

Rủi Ro Thứ Nhất: Cạnh Tranh Gay Gắt

Khi tất cả doanh nghiệp cùng “đổ xô” vào hai nghiệp vụ phổ biến, mức độ cạnh tranh trên thị trường ngày càng khốc liệt. Để giữ chân khách hàng, các công ty buộc phải giảm phí bảo hiểm, tăng chiết khấu hoặc khuyến mãi sâu. Điều này vô hình trung làm xói mòn biên lợi nhuận vốn đã không cao, đặc biệt trong bối cảnh chi phí vận hành và chi phí bồi thường đều gia tăng.

Rủi Ro Thứ Hai: Chi Phí Bồi Thường Leo Thang

Cả hai mảng bảo hiểm xe cơ giới và sức khỏe đều có mức bồi thường cao. Nguyên nhân bao gồm:

• Chi phí y tế và viện phí ngày càng tăng

• Tình trạng gian lận trong khai báo và yêu cầu bồi thường trở nên tinh vi

• Giá linh kiện xe ô tô tăng mạnh theo thị trường toàn cầu

• Số vụ tai nạn giao thông tăng nhanh, đặc biệt ở đô thị

Tất cả những yếu tố này khiến các doanh nghiệp bảo hiểm phải chi trả nhiều hơn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh chính.

Tăng Trưởng “Dòng Nước Lớn” Hay “Gió Nghịch Lật Thuyền”?

Sự phát triển mạnh mẽ của hai nghiệp vụ nói trên được ví như “dòng nước lớn” giúp doanh nghiệp phi nhân thọ đi xa hơn. Tuy nhiên, nếu không có chiến lược phân bổ hợp lý, “dòng nước lớn” này có thể biến thành “gió nghịch” khiến doanh nghiệp lật thuyền bất cứ lúc nào.

Hiện tại, các doanh nghiệp vẫn chưa có động thái rõ ràng trong việc cơ cấu lại danh mục sản phẩm. Việc “ăn chắc mặc bền” dựa vào bảo hiểm sức khỏe và xe cơ giới tuy giúp tăng trưởng ngắn hạn, nhưng về lâu dài lại khiến hệ sinh thái bảo hiểm mất đi sự bền vững.

Tìm Lối Ra: Đa Dạng Hóa Danh Mục Sản Phẩm

Để hướng tới sự phát triển bền vững, nhiều chuyên gia cho rằng các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ cần nhanh chóng mở rộng và đa dạng hóa sản phẩm. Những lĩnh vực như:

• Bảo hiểm tài sản doanh nghiệp và cá nhân

• Bảo hiểm kỹ thuật, công trình xây dựng

• Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển đường biển, đường bộ

• Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp, đặc biệt cho ngành y tế, xây dựng, luật sư

… đều có tiềm năng phát triển lớn trong bối cảnh kinh tế đang phục hồi mạnh mẽ, và các doanh nghiệp ngày càng chú trọng đến việc quản trị rủi ro.

Vấn Đề Nằm Ở Đâu?

Tuy nhiên, việc phát triển các nghiệp vụ mới không hề dễ dàng. Đại diện một doanh nghiệp bảo hiểm chia sẻ rằng: “Các sản phẩm bảo hiểm ngoài sức khỏe và xe cơ giới không dễ xây dựng. Ngay cả khi đã hoàn thiện sản phẩm, việc tiếp cận và thuyết phục khách hàng sử dụng vẫn là thách thức lớn”.

Không những thế, việc triển khai các nghiệp vụ mới đòi hỏi nguồn lực đầu tư lớn cho nghiên cứu sản phẩm, công nghệ quản trị rủi ro, đội ngũ tư vấn viên, mạng lưới phân phối và quy trình bồi thường chuyên biệt – điều mà không phải doanh nghiệp nào cũng sẵn sàng và đủ tiềm lực thực hiện.

Giải Pháp Công Nghệ: Một Cửa Sáng?

Một tín hiệu tích cực là sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) và big data đang mang lại cơ hội tối ưu hóa cho ngành bảo hiểm.

AI có thể giúp doanh nghiệp:

• Phát hiện gian lận hiệu quả hơn

• Tối ưu quy trình thẩm định và bồi thường

• Cá nhân hóa sản phẩm bảo hiểm theo nhu cầu cụ thể

• Tăng trải nghiệm khách hàng

Việc áp dụng công nghệ có thể là bước đệm giúp doanh nghiệp vừa giữ được hiệu quả trong các nghiệp vụ chủ lực, vừa từ từ mở rộng sang các lĩnh vực mới.

Đã Đến Lúc Cơ Cấu Lại Danh Mục Doanh Thu

Bức tranh hiện tại của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam phản ánh một thực tế đáng lưu tâm: tăng trưởng đang dựa quá nhiều vào hai nghiệp vụ dễ tổn thương. Dù có tiềm năng lớn, bảo hiểm sức khỏe và xe cơ giới cũng ẩn chứa nhiều rủi ro, đặc biệt khi môi trường kinh tế và chính sách liên tục biến động.

Đã đến lúc các doanh nghiệp cần nhìn xa hơn, hướng tới sự phát triển toàn diện và bền vững. Đa dạng hóa sản phẩm, đầu tư vào công nghệ, nâng cao năng lực quản trị rủi ro và tận dụng các mối quan hệ hệ sinh thái (bán chéo trong tập đoàn, ngân hàng mẹ…) là những giải pháp chiến lược cần được đẩy mạnh.

Chỉ khi danh mục doanh thu được cơ cấu lại một cách hợp lý, doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ mới có thể vững vàng trước những sóng gió của thị trường trong tương lai.